నెహ్రూజీ, నీలం పుస్తకము

ఇండియా తొట్ట తొలి ప్రధాన మంత్రి. బాలలకు ఈయన “చాచా నెహ్రూ”. శాంతిపావురములను ఎగురవేసే  అలవాటు జవహర్ లాల్ నెహ్రూ ద్వారా వ్యాప్తి చెందింది. ఒక సాధారణ వ్యక్తికి జవహర్ లాల్ నెహ్రూ తటస్థపడినప్పుడు జరిగిన సంఘటన ఇది.

మహాన్ సింఘ్ బయస్ ఒక జూనియర్ పోలీసాఫీసర్. 1958 లలో అతను సెక్యూరిటీ డ్యూటీ చెయ్యాల్సివచ్చింది. బోంబే (నేటి ముంబై) దగ్గర తాన్సా అనే ఊళ్ళో భద్రతా విధుల పని పడింది. అక్కడికి వస్తూన్న వ్యక్తి సాక్షాత్తూ దేశ ప్రధాన మంత్రి. ప్రారంభోత్సవ వేడుక ఐపోయింది. నెహ్రూ వేదిక నుండి కిందకు దిగాడు. వెదురు కర్రలతో కట్టిన బారికేడులను దాటి వచ్చారు. ఆయనను కలవాలని ఉబలాట పడ్తూన్న ప్రజల వద్దకు జవహర్ లాల్ నెహ్రూ చేరారు.

జనాలను కంట్రోల్ చేయడం క్లిష్ట సమస్య ఐంది. సింగ్ తన లాఠీ (swagger stick)ని ఝళిపిస్తూ  జవహర్ లాల్ నెహ్రూ వెనుక బయల్దేరారు. గుంపులను అదుపు చేయడం దుస్సాధ్యంగా మారింది. నెహ్రూ చుట్టూ కమ్ముకున్న మనుషులను లాఠీని విసురుతూ, సింగ్ కాపలా కాస్తున్నాడు.

అకస్మాత్తుగా తన చేతిలోని లాఠీని ఎవరో లాగి విసిరేసారు. సింగ్ ఆగ్రహంతో చుట్టూ చూసాడు. తీరా చూస్తే అలా లాగి విసిరేసిన వారెవరో కాదు - జవహర్ లాల్ నెహ్రూ. లాఠీ కఱ్ఱను లాగి తీసుకుని, తన వైపు చూపిస్తూ అడుగుతున్నాడు-

“ఏమిటి నువ్వు చేస్తూన్న పని?”

నెహ్రూ కరకుగా అడిగాడు. అలా కర్కశంగా అరిచి, వెంటనే తన పర్సనల్ సెక్యూరిటీ ఆఫీసర్ కి ఆర్డర్ జారీ చేసాడు-“ఈతనిని ఈ పని నుంచి పంపిచేసేయండి.”

కనురెప్పల కరకట్టలను దాటి వస్తూన్న కన్నీళ్ళను ఎలాగో ఆపుకుంటూ అక్కడి నుండి మహాన్ సింఘ్ బయస్ నిష్క్రమించారు.

******

కాస్సేపటి తర్వాత తర్వాత ప్రైమ్ మినిష్టర్ నుంచి సింగ్ కి ఆదేశం (సమ్మన్లు) వచ్చింది. “నా ఉద్యోగానికి ముప్పు వచ్చింది.” అనుకుంటూ గడగడ వణుకుతూ అక్కడికి చేరారు సింగ్.

మొరార్జీ దేశాయి, తతిమ్మా లీడర్లతో   కూర్చుని ఉన్నారు నెహ్రూ.    

“నువ్వేం చేద్దామనుకున్నావు??” సింగ్ ధైర్యాన్ని కూడగట్టుకుంటూ ఎలాగో పలికాడు – నత్తి నత్తిగా ఇలాగ “సర్! బ్లూ బుక్ ను నేను ఫాలో అయ్యాను.”

Blue Book  ప్రముఖ వ్యక్తులు (VVIP security measures) వచ్చినప్పుడు వాళ్ళకు భద్రత ఎలాగ కల్పించాలో తెలిపే బుక్. సెక్యూరిటీ ప్రమాణాలను వివరిస్తూన్న విధుల నియమావళి పట్టిక రాసి ఉంచిన పుస్తకము                                                  

సెక్యూరిటీ ఆఫీసర్, మొరార్జీ దేశాయి లు ప్రధానమంత్రి జవహర్ లాల్ నెహ్రూకి కొంచెం వివరంగా చెప్పారు.

నెహ్రూ కొంతసేపు మౌనంగా ఊరుకున్నారు. ఒక క్షణం ఊరుకున్న తర్వాత తల పంకిస్తూ అన్నారు “యంగ్ మాన్! వాస్తవం చెప్పాలంటే నువ్వే రైటు. నాదే పొరపాటు. అయాం సారీ!”

మహాన్ సింగ్ బయస్ ఆ సంఘటనను తలుచుకుంటూ చెబ్తూంటారు,

“కేవలం ఒక junior police officer వద్ద తన తప్పును ఒప్పుకునారు అంతటి ప్రధాన మంత్రి. అలాగ తన తప్పును తాను తెలుసుకుని, వెంటనే పశ్చాత్తాపంతో నెహ్రూజీ ఆడిగారు. అదే ఆయన గొప్పదనము.”

పండిట్ జీ అలాగ సారీ చెప్పగానే అప్పటిదాకా బిగబట్టున్న అశ్రువులు ధారాపాతంగా వెలువడినవి.

“ఈసారి నేను నా కళ్ళలో నీళ్ళను ఆపుకోవడానికి ప్రయత్నించ లేదు. అవి ఆనందబాష్పాలు కదా మరి!”

*******
జవహర్ లాల్ మరియు బ్లూ బుక్
User Rating:  / 1
Member Categories  - తెలుసా!
Written by kadambari piduri
Thursday, 01 May 2014 10:00
Hits: 197

అఖిలవనిత
పేజీ వీక్షణ చార్ట్ 26445 పేజీవీక్షణలు - 716 పోస్ట్‌లు, చివరగా Apr 24, 2014న ప్రచురించబడింది
Telugu Ratna Malika
పేజీ వీక్షణ చార్ట్ 3507 పేజీవీక్షణలు - 116 పోస్ట్‌లు, చివరగా Apr 17, 2014న ప్రచురించబడింది

రామాయణ కుసుమము

मा निषाद प्रतिष्ठांत्वमगमः शाश्वतीः समाः। 

यत् क्रौंचमिथुनादेकं वधीः काममोहितम् ।।



"మా నిషాద ప్రతిష్ఠాం త్వమగమః శాశ్వతీః సమాః| 

యత్ క్రౌంచ మిధునా దేక మవధీః కామమోహితమ్||

అలనాడు ప్రభవించిన ఆ శ్లోక మహిమ ఏమొ 

"ఆది కావ్యము" నకు శ్రీకారము ఆయెనొహో! 

అంతరంగముల స్పర్శ , అనుభూతుల ప్రతి ధ్వనియె 
లయబద్ధమైనది చిత్రమ్ముగా - పద చిత్ర కావ్య స్వరూపమ్ముగా 
ఇతిహాసమీ రీతి నవతరించింది.
ప్రతి అక్షరమ్మునూ ధ్యాన - పావనమ్మైనది 
లోకులకు అపురూప నిధి దొరికెను
శ్రీమత్ రామాయణమ్మనెడు కావ్య రాజమ్ముగా
సంఘ నియమావళికి రాజ నీతికిని
భేదమేమీ లేని కొంగ్రొత్త రచనమ్ము 
విశ్వమ్మునందునే తొట్ట తొలిది ఇదే “శ్రీరామ”! 
శ్రీరామభద్రుడు నడచి ఏర్పరిచెను 
ఈ బాట ప్రజలకు బహు భద్రమ్ము ఆయెను

శ్రీ రామభద్రుని చరితమ్ము ఇటు నిటుల
శుభముగా నగుటయే"ఆహ్లాదమాల" యగును
నేటి కిట్లు నేను సంపూర్ణ రామాయణము వ్రాయగలిగినాను
ధన్యమైనది నాదు జీవితము నేటికి
ఆదర్శ సంఘపు ఒరవడిని; పెట్టినది ఈ ఘంటము!
తాళపత్రములకు వందనమ్ములు చేసె ముని
కవిలెకట్టలను పీఠమ్ముపై నుంచి, అర్చించె!

******

ఘన శ్లోక సంపుటిగ అవతరించిన వారు ఎవ్వరయ్యా? 
అదె వచ్చుచుండెను - శాంతభావ రస ప్రతిరూపము 
ఆదికవి వాల్మీకి, పుంభావ సరస్వతి అతనే సుమీ!
పలుకు పలుకున మనసు పులకించగా
ప్రతి మనసు మానవత పలుకు బంగారమవగ
పులుకు పులుకున మమత పలవించగా
అని తలచుచూ వల్మీక జనితుడు
సరయూ నదీ తటిని తిరుగాడ వెడలెను
సంధ్యా వందనానుష్ఠానములను ఒనరించు విధి కొఱకు
తా బయలుదేరేను మును జన్మలో బోయ రత్నాకరుడతడు
సంస్కారము చేత దివ్య కవి ఋషియైన పుణ్య శీలుండు!

******

వచ్చెనదిగో తండ్రి, వాల్మీకి మునిరాజు!
శిష్య భరద్వాజ, వన వాసులు కాంచిరి అడవిలో 
మూర్ఛిలిన అపరంజి బొమ్మంటి నారీ శిరోమణిని! 
బిరబిరా గురుదేవు వద్దకు వెడలినారు 
"పుణ్య తమసా తటిని; ఒక తటిల్లత కాంతి
శోషిల్లిన జ్యోతి, అది ఎవ్వరో" అనుచు,

శిష్య గణములు తెలుప, ఆదికవి విచ్చేసె; 
దరి చేరి, కాంచిరి అటనున్న అతివను

నిడుపాటి గడ్డమును మంద వాయువు నిముర 
మందహాసము మెఱయ అరుదెంచె నచటకు; 
ముప్పిరి గొన్నట్టి విస్మయము తోడ 
తన దివ్య దృష్టి తోడ వాల్మీకి కనుగొనెను

"మూర్ఛిల్లిన వనిత వేరెవ్వరో కాదు 
శ్రీరామచంద్రుల సహధర్మచారిణి!
జగదైక పా,వని జగద్ధాత్రి, 
సీతమ్మ మా అమ్మ! అయ్యయో!!"
నట్టడవిలోన ఆ అయోధ్యా రాణి 
స్పృహ తప్పి పోయిన కారణము బోధ పడి 
సకల నేపధ్యమ్ము బోధపడ మునివరుడు డిల్ల వడె! 
"భూపుత్రి సీతమ్మ అతి కోమలాంగి; నిండు చూలాలు
నది తమస కెరటాల శీతల పవనాలు 
సీత కన్నీటికి నిలువెత్తు సాక్ష్యాలు;

విమల రామాయణ కర్త ,వీక్షణములు కూడ 
విస్తృత చకిత విస్ఫారితమ్ములాయె. 
అమల పున్నెముల ప్రోగు, సౌశీల్య రాశి 
అబల జానకీ మాతయే ఈమె;

ఎంత తరచిన గాని విధి లీల ఇంతేను, 
ఎవరి వశమున లేని తుంటరిది విధి - అనుట నిర్ద్వందము,
కాలపురుషుని నిత్య నిర్వచనమది కదా! "

******
శాంతికి నిలయము తాపసి ఆశ్రమము,
లోక పావని! అమ్మ! కొలువైన తరుణమున 
శ్రీ లక్ష్మీ ధామము ఆయెనమ్మా! నిజము! 
వనితామణిని సేదదీర్చిరి గిరి జనులు, 
ఆశ్రమ వాసినులు, పూజ్యులు వాల్మీకి, ఎల్లరు 
సానునయ వచనముల, సముదాయించినారెంతగనో
ఆదరమ్ముగ అక్కున చేర్చుకుని అనునయించారు

******
"మా ఆశ్రమమ్మిది! మహిళా మణీ! 
మనో వ్యధలను, శ్రమలను బాపు మహత్తులు గల 
మహిలోని మహనీయ స్థలమిది తెలియగా!!

చింతలూ, వంతలూ నిండుచూలాల! 
కలలలోనైనా నీ దరికి రాబోవు, 
నిండు నవ్వుల పున్నమల వెన్నియల్లు
నీ కెంపు అధరముల వ్రాలవలె సొంపుగా పరచుకొను!!

చింతకాయలు నీకు కోరినన్ని, 
పుల్ల మామిళ్ళు కావలసినన్నీ
నోటి మాట నోట ఉండగానే - 
ప్రతి తరువు, ప్రతి కొమ్మ నీ మోవికందించు!
లతలు పలుకరించు, లలనామణీ! 
నిశ్చింత భావాల తూగాడుతూ నాతిరో! 
ఉయ్యాలలందురుకు బిడ్డలను ఈవమ్మ!

******
ప్రకృతికి కూడా సీతపై కడు జాలి ;
ణతి సీతమ్మను - ప్రకృతిలో ప్రతి అణువు 
కను రెప్ప వోలె ;కాపాడు చుండేను!

వన కన్యకల ప్రేమ, 
వనదేవతల - మమత అనురాగ మంజరులు
పరిమళమ్ముల నిండె పరిసరములు; 

జనకజకు నిరతమ్ము గురుతు కొచ్చేను
గతమంత అనుక్షణము తలపులల్లికలై
నాగేటి పుట్టువు సీతమ్మ తల్లికి 
జ్ఞాపకముల నావ సాగుచూ ఉండేను 
కౌసల్య కోడలికి అవి సుంత ఓదార్పు!

ఎదురీత బతుకాయె అమ్మ సీతమ్మకు! 
ఎదురుచూపుల తెరవు, తెరచాపగా ఆమె 
తలపుల నెమరుల త్రుళ్ళింతలు; 
రవ్వంత జోడీలు రమణీ లలామకు ; 
“హరివిల్లు విరిచిన స్వామి కలువ చేయి - 
శివధనుర్భంగము చేసిన 
అలనాటి రాముల రూపము ;

నీలమోహను వంపు ఇంద్ర చాపమ్ము! 
ఎదురుకోలలలోన తన ఓరచూపు; 
మైధిలీ క్రీగంటి చూపులను పెనవేసి 
నవ్య హరివిల్లుగ - నీలాల గగనమున 
వెలసె, ప్రాణము వచ్చి! సభికులకు కను విందు!

సిగ్గుల తెర చాల దళసరిగ ఉన్నాది
ఇక పట్టనేల ఆ నడుమ తెరసెల్ల? 
ఓ చెలియలారా! మధ్య తెర దిగగానె
పూబోణిని స్వామీ తిలకించినాడు 
నాడు పద్మ దళ నేత్రుండు ఆ నాడు 
విరిసిన చిరునవ్వు విసిరినాడు 
కెంపు క్రీ పెదవిపై!
తనదు కొనగోట మీటెనో లేదో 
అంతటి శివ ధనువు 
అంతలింతలలోనే వింతగా విరిగింది 
జనక రా సభలోన దిగివచ్చినాదదిగొ     
శ్రీమంతమౌ ఏడు వన్నెల విల్లు!
సీతా స్వయంవరము భువనాల 
కందినట్టి అపురూప వారము సుమీ!

సిరి బాసికములోన రాముల రూపము 
చెంప దృష్టి చుక్క తన కంటిలోన 
నీలమోహనశ్యాము నవలాకు వన్నెలు
చిరునగవు వన్నియలు చిందిన తీరులు
చిటి చిలిపితనములు చిలికిన సౌరులు 
విరబూసె తనువున విరజాజి తావులే!

విరజిమ్మె మైమరుపు చిత్రాలు రచనలు 
కలికి కనుకొలకుల అనురాగ నళినములు 
తన తలపైన బెల్లము, జీల కర్రల మిశ్రమమ్ము 
భద్రముగ ఉంచిన రాము కరకమలమ్ము

"నీ మనసు పొరలలో శ్రీ రాఘవుండా! 
దాచుకుని ఉంచిన బొమ్మ నాదే కదా!?
నా వేలు పట్టిన ఆ చేయి నీదేను!
శిరసుపయి గుడ, జీర (= బెల్లము, జీలకర్ర) 
మిశ్రమమునుంచిన ఆ చేయి!
పసుపు తలంబ్రాలు హర్షధారలుగ 
జాలువారే రీతి;పోసినది ఆ చేయి!

ఆ చేయి, ఈ పగిది ఇపుడిటుల 
ఎటుల వీడేనయ్య! దాశరధీ, రామ! 
అరయనేరగలేను, అబలనైతిని నేను!
అలనాటి మురిపములు, దాంపత్య శోభల 
మణినూపురముల సుతిమెత్తని 
మధు సరస సందడులు శతకోటి అవి ఏవి? 
ఆ నాటి అచ్చటలు, అప్పటి ముచ్చటలు 
ఆ సంగతులు అన్ని నీటిజాడలు ఆయె, 
నిది ఏమి ఖర్మము? ఏ నాటి పాపమో ఈ గతిని 
పెనవైచి నను చుట్టుముట్టాయి

****** 
ప్రకృతికి కూడా సీతపై కడు జాలి - 
ప్రకృతిలో ప్రతి అణువు పణతి సీతమ్మను 
కనురెప్ప వోలె కాపాడుచుండేను! 
మొక్కలు, చెట్లన్ని పూతలు పూసినవి 
పూవులు పూచినవి కాయలు కాచినవి 
కాయలు మా మంచి పళ్ళుగా మారినవి!!

ఋతువుల దీక్షలు ఫలియించెనమ్మా! 
కాలపురుషుని కనులు కాయలు కాచినవి! 
కాలము "మహోద్గ్రంధ కావ్యముగ మార

లోక పావని పొందె ఇనుమారు వరములను; 
ఆ పర్ణ శాలలో జంట కేరింతల్లు; 
కవల పిల్లలు పుట్టినారనుచు సందడులు! 
మునివాటిక గొప్ప డోల ఆయెను సుమ్ము! 
అను సంబరమ్ములు వనలక్ష్మి దేవివి!

కారడవిలో మునులు, గురు శిష్య బాలకులు 
గిరిజనులు, భిల్లులు, కోయ ఆటవికులున్ను; 
పశు పక్షి గణములు, తరు ప్రాణి కోటియును; 
సీతా సుపుత్రుల అచ్చట్ల ముచ్చట్ల 
సృష్టి యావత్తునూ ఓలలాడింది, భళి! 
ప్రకృతి కడ ముదముగా - మారాము బాలురది!
మా 'రాము పుత్రుల 'ముద్దు ముచ్చటల కొఱకు;
గారాము కొసరేటి- ప్రకృతి కడు గడుసరిది! 
భళి! అస్త్ర శస్త్ర విద్యలన్నింటినీ 
ఆడుతూ పాడుతూ జోడుగా నేర్చిరి;
లాలిత్య గానములు వెన్నతో పెట్టిన నికషోపలములు!
వారి ననుక్షణము పరికించు గురు తాపసి;

"ముద్దులొలికేటి ఈ కవలలు
శ్రీరామ సీతలకు కనుగవలు సత్యము!
ఈ జంట లోకముల కన్నులపంటలు ;
ఇక సమయము వచ్చె; 
సుశ్లోక ఇతిహాస రామాయణమునకు; 
వీరివ్వగలరు ఇలకు 'మంచి ముక్తాయింపును'

లోకక్షేమము కోరు దీర్ఘదృష్టి మునిది
"నేటి దాకా ఈ పచ్చనటవీ సీమ, 
మీ గాన లహరిలో ఓలలాడినది! 
కుశ కుమారా! నీవు తమ్మునితొ కలిసి; 
అయోధ్యా నగరమ్ము మీద ఓ పిల్లలారా!
మీదు గానార్ణవపు నవ – తుషారమముములను 
చల్లంగ కురిపించి నవీన యుగ పర్వమవ్వండి.

మీ గాన వివరణా నైపుణ్యములనచట విశద పరచండి! 
పావనమ్మౌ గాథ రామాయణమ్ము 
సంగీత సరిగమల పరిమళమ్ములుగా; 
సాకేతపురమున ప్రజల ఎడదలలోన పరివ్యాప్తి చెందవలె

సకల జన భావనలు - మమతలకు ఇరవులగు; 
"శ్రీరామ-చుట్టబడు" శుభలగ్న వేళలు; 
మీ వలన సౌభాగ్య సన్నివేశములు 
ఇతిహాస హాసమై రూపొందుటన్నది;

ఈ సీమలకు లబ్ధి, పరమ పెన్నిధులు!
లవ కుమారా! మీ అన్నదమ్ములకు 
చల్లని మా శుభ ఆశీస్సులు!" 
సౌభాగ్య దీవెనలు తోడుగా ఉండె!

******

తోడుగా కొందరు జడధారులు రాగ; 
జత బాలురు జంటరాగమ్ములవోలె; 
అడుగులు ముందుకు వేయుచూ సాగిరి
"ఆదికవి వాల్మీకి రసరమ్య చిత్రణము - 
భావి జగతికి శ్రీకల్పవృక్షమ్ము!" ; 
అడుగడుగునా మధుర రాగముల 
చిలుకుతూ కుశలవ కథా బోధనా ప్రజ్ఞలకు;
మార్గమున ప్రజలెల్ల; మురిసి మైమరుచుచూ, 
జేజేలు పలికేరు ఆ బిడ్డలిద్దరికి!
శ్రోతల, ప్రేక్షకుల కన్నీటితోటి 
అయోధ్యా పురి నేల చిత్తడి ఐనది 
జలముల తడిసేటి ఈ దరి; 
గగన జాహ్నవిదా? సీతమ్మ లోచనమ్ముల 
ఇగురని కన్నీటి నిద్దంపు మడుగులో?

ఎల్ల మనుజాళి హృదయోదయ కిరణాలా? 
నవ నవోన్మేష అనురాగ రాగముల మాల ధారణలతో; 
నవ సమాజమునకు- నాంది- కలిగేను! 
కుశలవ కుమారులు నగరికీ చేరిరి;
జనశృతిని విన్నారు; రఘు వంశ వనితలు;
కౌసల్య, సుమిత్ర, కైకేయిలు, 
శ్రుతకీర్తి, మాండవి, ఊర్మిళాదులును 
అంతః పుర ప్రౌఢలు, స్త్రీ రత్నములు వారి చేరబిలిచారు
కొసరి కొసరీ అడిగి - గీతములు విన్నారు!
శ్రీరామచంద్రుడు, సోదరులు, తదితరులు 
ఆబాలగోపాలమా మాధురిని గ్రోలారు; 
తన చేతలు, గాధగా తానె వినవలసె నీ పగిది
రాముడు సంకటము లోబడుచు తడబాటు నొందాడు, 
"హా సీత! ప్రియ రాణి!" అనుచు విహ్వలుడాయె!

******
కైకేయి నిలువెల్ల కదిలిపోయేను
"నేను విధియిస్తిని పదునాలుగేండ్లు 
శ్రీరామునికి నాడు, పొరపాటు నాది! 
ఇపుడు ఓ దైవమా! మరల పదునాల్గేళ్ళాయె! 
ఓ విధీ! నా వలెనె నీవును నేరమ్ము చేసితివి; 
సత్వరమె పాపమును సరిదిద్దుకొమ్మా! 
కొమ్మ సీతాదేవి రాముని పత్ని, 
ఎట నున్నదో? ఏమొ? ఎరుకైన లేదు 
పుత్ర సహితమ్ముగా దేవి పునరాగనమ్ము 
మాదు రాజ్యమ్మునకు శుభదాయకము, 
ఈ వరము నొసగుమమ్మా విధీ మాకు !!" 
అనుచు విలపించేను భరత జనని కైక!

****** 
పావనమ్మౌ గాథ రామాయణమ్ము!
సంగీత సరిగమల పరిమళమ్ములుగా; 
ప్రజల ఎడదలలోన వ్యాపించవలెను 
సకల జన భావనలు మమతలకు ఇరవులగు
శ్రీరామ-చుట్టబడు" శుభలగ్న వేళలు; 
మీ వలన ఒనగూడు సౌభాగ్య సందర్భములు 
పావనమ్మౌ చరిత- గా రూపొందుటన్నది; 
ఈ సీమలకు లబ్ధి, పరమ పెన్నిధులు!" 
స్మిత వదన ఋష్యశృంగ సతి శాంతమ 
మెటికలు విరిచుచూ దిష్టి తీసినది

నగర మనుషుల జోతలను గైకొని, 
కుశలవులు మరలిరి కాననమ్మునకు! 
గురువులకు, మాతకు చెప్పారు 
అన్ని వివరమ్ములను ముచ్చటగ!
&&&&&&&&&&&&&&

******
కాంచన సీతను పక్కన నిలిపి, 
రాములు చేసిరి అశ్వమేధమ్ము 
మడమ తిప్పని ఆ తురగ వల్గనము 
రామ మార్గమునకు కొంగ్రొత్త మలుపు!

******
విస్మయపరచగా లవకుశుల వీర విన్యాసాలు 
తనయుల చేతుల్లొ తన ఓటమియే గెలుపు అవ 
జనకుని చేరారు బిడ్డలిరువురును; 
"నాదు కర్తవ్యము నేటితో ముగిసె" నని 
అవనిజ కనులార శ్రీరామ కూటమిని - 
కాంచుతూ చేరినది - తన అమ్మ ధరణి ఒడిలోనికి!

నిరతమ్ము కదిలేటి అలల సరయూ నది; 
రామాయణమునకు కట్టి ఉంచిన ముడుపు!
చంద్రికల మోసేటి భాగీరధీ అలలు
శ్రీమద్రామాయణాహ్లాద హేమంత పుటలు.

Tags:- కుశలవ, తమసా నది, వాల్మీకి; ,
            ఋష్య శృంగ, శాంత

(గీత రూపకము : చైత్ర కోణమానిని)
716 Posts 

******

1
రామాయణ కుసుమము  User Rating:  / 3
Member Categories  - కోవెల
Written by kusuma kumari
Thursday, 17 April 2014 08:55
Hits: 137

స్ఫటికమ్ము మాదిరి

బాల పాపల మనసు పున్నమీ వెలుతురులు; 

పుణికిపుచ్చుకొను ఆ అంబరము సమము

పావనమ్మౌ ద్వారకామయీ క్షేత్రము

ఈ ద్వారకామయి పుణ్య క్షేత్రము || ||

స్ఫటికమ్ము మాదిరిగ ఊహలన్నియు మెరయు!

స్వచ్ఛతకు ఆలంబనము దొరికె నేడు 

పావనమ్మౌ ద్వారకామయీ క్షేత్రము

ఈ ద్వారకామయి పుణ్య క్షేత్రము || ||

భక్త హృత్ సుమములు సౌగంధములు చిలుక;

వికసించు చోటిదే! నవ్య బృందా వనము

పావనమ్మౌ ద్వారకామయీ క్షేత్రము

ఈ ద్వారకామయి పుణ్య క్షేత్రము             || ||

మ్ ఌ   మ్ ఌ   మ్ ఌ   మ్ ఌ   మ్ ఌ   మ్
(715 posts)
చైత్ర కోణ మానిని 

శ్రీ ద్వారకామాయి

శ్రీ ద్వారకామాయి ఒడి నేడు ఇటు నిండెను; 
ఏమి తన భాగ్యము! మును జన్మ పుణ్యము ||

మహరాష్ట్రమందున 
మహోన్నత పీఠము;       
ఘన షిర్ది పురమిది కదా!                                 
జనుల కోర్కెలు తీర్చు;
శుభ కల్పతరువిదే! 
శ్రీ ద్వారకామాయి ||

దివినున్న దేవతలు; 
దివ్య భావములన్ని;                      
తమ – దివ్య భావమ్ములను  
కూర్చి నిర్మించిన; 
పూల ఊయెల ఇదియె! 
శ్రీ ద్వారకామాయి || 


****************************,

చైత్ర కోణ మానిని (712 పోస్టులు)

శ్రీ ద్వారకామాయి (గాన గీతిక )

పద్ధెనిమిది బస్తీలు

జైన వ్యాప్తి, కర్ణాటకరాష్ట్రమునకు అద్భుత శిల్ప, సాహిత్య సంపదలను అందించినది.
మూడబిదురు మున్నగు చోట్ల 18 బసిడి లు ప్రాచీన కాలములో ఏర్పడినవి.
మూడు = తూర్పు దిక్కు; బిదురు = వెదురు/ బొంగు;
అలనాడు వెదురు వనములు ఎక్కువగా పెరిగిన ప్రాంతాలు కాబట్టి ఈ ఊరికి అనే పేరు వచ్చింది.

**************,
వింధ్య గిరిలలోని శ్రావణబెళగొల- వద్ద "గో మఠేశ్వర" జైన పుణ్య మూర్తి.
"The White Pond of SrawaNa"  శ్రమణుకుల తెల్లని చెరువు/ మడుగు- అని భావము.
భారీ ఏకశిలావిగ్రహమములో ప్రపంచములో స్థానం ఆర్జించినది.

(బెల = తెల్లని; తెల్లని :
వెల్ల వేయుట , వెలవెల బోవుట, వెలుగు, వెలుతురు -
మున్నగు తెనుగు మాటలకు మూల ధాతువు)

వీర భైరవ, వీర పాండ్య మున్నగు రాజులు ఈ సీమలలో కట్టించిన కట్టడాలు సౌందర్య ప్రతీకలు.
मूलसंघ జైనుల ప్రధాన విశ్రాంతిమందిరములు.
జైన తీర్ధంకరులు 12 AD లో రచించిన తాళపత్రములు అపురూపమైనవి.
వానిని "ధవళ పత్రములు" ( White Texts ) అని పిలుస్తున్నారు,
అవి నేటికీ భద్రముగా ఉన్నవి.

**************,

కర్కాల్ :-

పాండ్య నగరి, కరికల్లు, కర్కాల- అనే నామ క్రమములు ఈ కర్కాల్ బస్తీవి.        
ప్రసిద్ధమైన వేణుగోపాలుని కోవెల ఉడిపి కి దగ్గరలో ఉన్నవి.
కర్కాల అనగా - తుళు, కన్నడములలో "నల్లరాయి" అని అర్ధం.
 వీర భైరవ, వీర పాండ్య మున్నగు రాజులు ఈ సీమలలో కట్టించిన కట్టడాలు సౌందర్య ప్రతీకలు.
ప్రసిద్ధమైన వేణుగోపాలుని కోవెల ఉడిపి కి దగ్గరలో ఉన్నవి మూడబిదురు, కర్కాల.
కర్కాల అనగా - తుళు, కన్నడములలో "నల్లరాయి" అని అర్ధం.

బస చేసే వసతి కలిగినవి “బసడి” అనవచ్చును.
వీరపాండ్య చక్రవర్తి స్థాపించిన “బాహుబలి” విగ్రహము సుప్రసిద్ధమైనది.
కర్కాల గ్రామములోని పెనుశిలపైన ఈ మూర్తి నెలకొని ఉన్నది.

**********************,

{కర్కాల లో ప్రసిద్ధ కన్నడ కవి ముద్దన జన్మించారు.
మునిమాణిక్యం తెలుగు సాహిత్యానికి "కాంతం కథలు" అమ్దిమ్చారు.
అలాగే ముద్దన సృజన "మనోరమ" కన్నడములో వాసికెక్కినది.}

***********************
శీర్లల్ village 

కొత్తగా ప్రతిష్ఠ చేసిన విగ్రహములకు "కాలాభిషేకము", "మహా కాలాభిషేకము" ఇత్యాది కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తారు.
భగవాన్ ఆది నాధ, భరత్, బాహుబలి ల భారీ విగ్రహములను శీర్లల్ పల్లెలో శాస్తోక్తముగా ప్రతిష్ఠించినారు.
శీర్లల్ పల్లె వద్ద 2013 ఫిబ్రవరిలో "కాలాభిషేకము", "మహా కాలాభిషేకము" భక్తులు
పదికాలాలపాటు అందరికీ గుర్తు ఉండేలా చేసారు.
శీర్లల్ కుగ్రామములో శ్రీ అనంత నాధ స్వామి బసడి 400 ఎకరములలో ఉన్నది.

&&&&&&&&&&&&&&&&&&&

#1) basa chEsE wasati kaliginawi “basaDi” anawachchunu.
2) weerapaamDya chakrawarti sthaapimchina “baahubali” wigrahamu suprasiddhamainadi. karkaala graamamulOni penuSilapaina I mUrti nelakoni unnadi.
3) bhagawaan aadi naadha, bharat,/ la bhaarii wigrahamulanu SAstOktamugaa pratishThimchinaaru.

kottagaa pratishTha chEsina wigrahamulaku "kaalaabhishEkamu", "mahaa kaalaabhishEkamu" ityaadi kaaryakramaalanu nirwahistaaru.
Siirlal palle wadda 2013 phibrawarilO "kaalaabhishEkamu", "mahaa kaalaabhishEkamu" bhaktulu padikaalaalapaaTu amdarikii gurtu umDElaa chEsaaru.
uDipi mamDalamulOni mamguLUru 70 ki. em. duuraana unna  samiipamlO unna graamamu idi.
Siirlal kugraamamulO SrI anamta naadha swaami basaDi 400 ekaramulalO unnadi.  mastakaabhishEkamu" jariginawi.#

{Tags:- 18 బసిడి, 18 Basidis ;
MuuD bidri , Shiirlal willage, 70 KM fram UDupi }
;
సేకరణ;  చైత్ర కోణమానిని

కోతి తోక, తమసా నది

“బందర్ పూంఛ్” - అనే కొండ శిఖరం ఉత్తరాఖండ్ లో ఉన్నది.
హిమాలయ పర్వతశ్రేణిలోని అంతర్భాగం ఇది.  బందరు అంటే కోతి అని తెలిసిన సంగతి కదా!
బందర్ పూంఛ్ అంటే "వానర వాలము" అని అర్ధం.
దీనికే "శ్వేత శిఖరము"/White peak అనే నామం కూడా ఉన్నది.
ఆ దగ్గరలోని ఇంకో శిఖరానికి నల్ల శిఖరం/ కాలనాగ్ అనే నామం ఉంది.                        
ఉత్తరాఖండ్ ప్రకృతి సౌందర్యాలకు ఆలవాలము.  
గర్హ్ వాల్ ; హిమానీ నదములకు, యమునానది, యమునోత్రీ నదులకు నెలవులు ఈ కొండలు.
యమునకు ఉపనది తమసా నది, గర్హ్ వాల్ గిరి శృంగములనుండి పారుతూన్నది. ,  ఈ తమసా నుండి అధిక శాతంలో నీరు యమునమ్మకు అందుతూన్నది. తమసా నదికే Tons river అనే పేరున్నూ ఉన్నది.   1
950 లలో టెంజింగ్ నార్గే, మేజర్ జనరల్ విల్లియమ్స్ - హిమశృంగములపైన జెండాను ఎగురవేసి, రికార్డు సృష్టించారు. వారి పర్వతారోహణ యాత్రలో మొదటి బసయే బందర్ పూంఛ్.
बन्दरपूँछ (బందర్ పూంఛ్) గర్వాల్ (Garhwal) గిరి శ్రేణులలో ఉన్న బందర్ పూంఛ్ 1, बन्दरपूँछ 2 - అని
రెండు శిఖరములకు పేర్లు. జంట శిఖరములు తమసా వాహినికి అనుబంధం ఉన్న స్థల గాధలు.

తమసా నది ప్రాముఖ్యత 

కైకేయి భర్త దశరధుని వరములను కోరింది. ఆమె వాగ్దానమును నెరవేర్చడానికి వనవాసము చేయవలెనని శ్రీరాముడు నిశ్చయించుకున్నాడు.
శ్రీరాముడు అర్ధాంగి సీతాదేవి, సోదరుడు లక్ష్మణుడు వెంట రాగా దండకారణ్యములకు బయలుదేరాడు. అరణ్యవాసమునకు బైల్దేరిన తరుణములొ ఆ మహరాజు తొట్ట తొలిసారి విశ్రాంతి తీసుకోవడానికని విడిది చేసిన ప్రాంతం తమసాతీరము. ఒక రాత్రి నిద్ర చేసిన పావన క్షేత్రము ఇది. అందుకే తమసా ఝరి ఇతిహాస వాహిని ఐనది.
తమసా నది. పరిసరములలో క్రౌంచ పక్షుల జంటను కిరాతుడు కొట్టగా చూచిన వాల్మీకి  విలవిలలాడాడు. మొట్టమొదట తటాలున అప్రయత్నముగా ముని నోట వాక్యాలు, లయ బద్ధతతో- సుశ్లోకమైనవి.
ఛందస్సు అనుష్టుప్, రామాయణమునకు శ్రీకారము చుట్టినది ఆ క్షణం.
రాముడు అడవులకు పంపినప్పుడు సీతమ్మ వాల్మీకి ఋషి పర్ణశాలలో ఆశ్రయం పొందినది.
కిలకిలా నవ్వుతూ కుశ లవులు జన్మించిన శుభ సీమ తమస.  వాల్మీకి మహర్షి ఒజ్జ ఆయెను, పిల్లలు జోడీ వినయసంపన్నులైన శిష్యులై, యుద్ధ, కళలలను నేర్చుకున్నారు.
శ్రీమత్ రామాయణ గానామృతమును అందించిన లవకుశుల చరిత్ర మనోజ్ఞమైనది.

*******************************
( words tags twin peak: Bandarpunch, Uttarakhand )
 అఖిలవనిత  ; 711 posts 

శశాంకునికి మనవి ఒకటి!

;
చంద మామ! చంద మామ! చందమామా!
ఎందు దాగి ఉన్నావు చంద మామా!  ||చంద మామ||

చిన్ని పాప మారాములు చేసెనోయీ!
అన్నమింత ముట్ట లేదు,అంట లేదు!
కారు మబ్బున దాగున్న చంద మామా!
మా పాపకుగోరు ముద్ద తినిపించగ వేగ రావోయీ!  ||చంద మామ||

ఆట బొమ్మలంటేను వెగటేసేను
నే- పాట పాడ "విననంటూ" హఠము చేసేను!
"అమావాస్య మఠము నుండి "చంద మామా!
మా అమ్మాయి కొఱకు రావయ్యా! - హఠమును మాని!  ||చంద మామ||

***************************,

22 ఫిబ్రవరి 2009 ఆదివారం
ఓ జాబిల్లీ! దిగి రావోయి! 2009 phibrawary (Link: కోణమానిని)


నాకు ఇష్టమైన పాట ఇది. నేను రాసిన అనేక బాలగీతాలలోని ఈ పాట, "ఆంధ్రప్రభ" వార పత్రికలో అచ్చు ఐనది.
మళ్ళీ మక్కువతో ఈ గీతబ్లాగింగు ఇప్పుడు.

నేను బ్లాగును మొదలు పెట్టిన కొత్తలలో సరిగా చేతకాక బ్లాగులో వేసిన పద్ధతి, తేడాను బ్లాగు పాఠకులు
గమనించగలరు.
***************************,

naaku ishTamaina paaTa idi. nEnu raasina anEka baalagItaalalOni I paaTa, "aamdhraprabha" waara patrikalO achchu ainadi.
maLLI makkuwatO I giitablaagimgu ippuDu.

nEnu blaagunu modalu peTTina kottalalO sarigaa chEtakaaka blaagulO wEsina paddhati, tEDAnu gamanimchagalaru.

మేలిమి బంగరు అక్షింతలు

పల్లవి:   
ముగ్గులు వేసిన గుమ్మములోన
చిందులు వేయును ముద్దుల గుమ్మడు  ||              

"కన్నయ్యా! ఈ అల్లరి ఏలర?                                     
వల్ల మాలిన రభసలు చేతువు, ఎలాగ?                                 
అడ్డూ ఆపూ లేని తుంటరివి!"                                
అన్న యశోదకు బదులుగ కన్నయ,  

"నా చిరునగవులతో ,
కొత్త ముగ్గులను                                  
తీగపూవుల 'రంగవల్లికల'                                         
తీర్చిదిద్దుతానో అమ్మా!"
                                                
అంటూ ,కృష్ణుడు   
"రభస"ను కాస్తా                                              
"రాసలీలల రా సభ" గాను   
తృటి కాలములో మార్చెను,ఔరా!                                  
తరుణుల్లారా! తిలకించండి! 
రాజు కొలువును 
రమణుల్లారా! 
మోదమ్మలరగ 
వీక్షించండి, 
సంకురాత్తిరి పండుగకివియే
లక్ష కోటుల మేలిమి బంగరు అక్షింతలు కదా!
;

***************************,
;
రాస లీలల రాజ సభ / నవ్వుల ముగ్గులు;1/18/2009 10:40:00 PM , Labels: బాల కవితా గీతికలు
సంకురుమయ్యకు స్వాగతము;నాట్యము చేసీ నటరాజ;
వెన్నెల రథము; మలబరి చెట్లు,చీనాంబరములు;
కుంకుమ భరిణలు, సంకురుమయ్యకు స్వాగతము;
కరచాలనము; చుక్కలతో స్నేహము; మామ కాని మామ,
1 జాబిలి చాలా తపములు చేసెను;
ఆటపట్టు; 1) ముద్దుల మూటలు - కట్టును మాటలు;
1) తళుకు తళుకు చుక్కలు; మిణుకు మిణుకు చుక్కలు;
విన్నపములు 1; "ఆట పట్టు " (విన్నపములు);
విన్నపములు 2; విన్నపములు 3;
1) లాహిరి ! లాహిరి! వీల పాటలను;
వెన్న పూసల దండలు; సీతాకోక చిలకలు:
1) సీతా కోక చిలకమ్మలు ; వచ్చేసాయి! వచ్చేసాయి!;
మల్లికా! మల్లికా! ఈ పూ దోటకు కానుకా!;
;

;
జాతీయ పక్షి; 1)కన్ను కన్ను నెమలి కన్ను; మరకత మణులు:
1) కిల కిల నవ్వులు, సందడులు; పిల్లలు, పాపలు ;
పుడమిని ముదముల సార్వ భౌములు!:
1)వెన్నెలా! వెన్నెలా! - మిన్నుల్లొ వెన్నెల; కన్నుల్లొ కురియగా - కాణాచి వెన్నెల;
హరి విల్లు బహుమతి;
1)బాల బాలికలు రావాలి!; ఆటలు పాటలు విర బూయాలి! మూతీ ముక్కూ విరుపులు మాని
ప్రకృతి గీతికి "పల్లవుల"వాలి!;
"భూమి పుస్తకము"; అమ్మలు నవ్వులు:
1)కెంపులు,రవ్వలు,రతనాలు - కొత్త మెరుపులు ,
మిరుమిట్లు; మణులు,మాణిక్యము - పగడాలు,ప్రవాళ అందాలు;
వెన్నెల రేడా!; ఉయ్యాలోయ్! ఉయ్యాల!;
1)బోసి నవ్వుల బాపు,నోటి: నుండి వచ్చినదె వాక్కు;
తాను:పలికిన పలుకు ;జవ దాటనట్టి; అపర ఋత్విక్కు;
మంగమ్మ చూపులే రంగారు బంగారు;("సప్తగిరి" పత్రిక); (జనవరి ,2009 పత్రిక లో ప్రచురణ) ;
వెలుగుల నవ్వులు; బాల బాలికల కిల కిల నవ్వులు;
ఆటలు, పాటలు -సందడి హేలలు;
ప్రకృతి అంతా - నవ రస భరితం; అలరించే బృందావని; వన్నెల పరిమళ పూవులము!;

కోణమానిని బ్లాగును మొదలుపెట్టిన కొత్త, నాటి రచనల ముద్రణ రూపాలు ఇవి.   J    

కోణమానిని 2009 Fibruary - January   (Link my Blog)

4 ఫిబ్రవరి 2009 బుధవారం

జూకాలు - సంకురుమయ్యకు స్వాగతము 
(konamanini : views: 54927)

ఎంత సేపు ఈ ఎదురుతెన్నులు

ఎంత సేపు ఎంతసేపు ఎంతసేపనీ:
ఎదురు చూస్తు ఉండాలి!?
ఈ తీరుగనే గోపాలక్రిష్ణ! ||ఎంత సేపు ||
;
ఎద నిండా ఆరాటం, ఏవేవో సంశయాలు,
దోబూచులు దొంగాటల మేటివి ఎటులైనావని?
;
నీదు వామ హస్తమున  పాంచ జన్యమున్నది గద!
మా శంకలను తీర్చుమోయి?
శంఖు తీర్ధ ప్రసాదములు భక్త కోటి కందును గద!?||ఎంత సేపు||
;
నిరతము నీ కరము నుండు;
కౌమోదకము స్థితియె మేలు-
మా కన్నను కద! కన్నా! ||ఎంత సేపు ||
;
ఆర్త రక్షకుడవనుచును
నీకు గొప్ప బిరుదములు;
తోచి తోచకుండా; మము వేపుట నీ మరియాదా!?
సరి సరి! ఓ మురారీ! బర్హి పింఛధారీ! ||ఎంత సేపు ||
;
అవతారము లెత్తు విద్య మాకు; కాస్త నేర్పుమోయి!
నీ చెంత నుండు భాగ్యముకై;
విల్లుగానొ, దండగానొ, ఏదో ఒక వస్తువుగా;
నీ ఎడదపైన నుందుమోయి!
మేముందుమోయి! ||ఎంత సేపు||

*****************************;

పాట:- భక్తుల విన్నపములు!!!!!!!

[1. నీదు ఎడమ చేతిలోన/
    వామ హస్తము= ఎడమ చెయ్యి
    దక్షిణ హస్తము= కుడి చేయి ]

౧ ౨ ౩ ౪ ౫ ౬ ౭ ౮ ౯ ౧೦ ౧౧ ౧౨ ౧౩ ౧౪ ౧౫ ౧౬ ౧౭ ౧౮ ౧౯      

విజ్ఞానపు పసిడి మేడ!

Krish, Fancy Dress 

 బుడుగు బుడుగు పిల్లలార!
 రండి!రండి! స్కూలుకు
  అమ్మ నాన్న 'చిటి వేళ్ళను పట్టి
  రండి! రండి! బడికి;
             అక్షర గుడికి
             మీరందరు సత్వరమే!     ||

  చెడుగుడు గుడు గుంచం
  ఆటలంత తేలిక!
        అక్షరాలు నేరిస్తే
        ఉంటుందెంతెంతొ మజా!
               అది,విజ్ఞానపు పసిడి మేడ!     ||

                    ''''''''''''''''''''''''''''''''''

కిట్ కాట్ పేరెలాగ వచ్చింది?   (Link: See Essay: kONamaanini )
గురువారం 19 డిసెంబర్ 2013

ఆధార పదాలు:-
KitKat club, an 18th-century literary salon in Christopher Catling's
(hence the "Kit Cat") pie-house
in Shire Lane, 

dozen ఆనుపానులు

అర్ధణా,  అణా, బేడ- అనే కాయిన్లు నా చిన్నప్పుడు ఉండేవి.
పైస, దమ్మిడీ, కాణీ లు – ఒక పైస విలువ – తొలి ద్రవ్యం.
పిల్లలు కాణీలను (రాగి లోహంతో తయారు ఔతూండేవి)
చూపుడు వేళ్ళకు తగిలించుకుని, వెళ్ళి చిరుతిళ్ళు కొనుక్కునేవారు.
ఒక కానీకి ఒక నువ్వు జీడీ- వచ్చేది. ఆ చిన్ననాటి ముచ్చట్లు తలుచుకుంటే బహు ముచ్చట!                      

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
మన దేశంలో దశాంశ పద్ధతి ముఖ్యంగా అనుసరించబడేది.
వస్తుమారక వినియోగ సందర్భాలలో, పదార్ధాలను తులలో తూచేటందుకు- ఒక ప్రామాణికతను ఏర్పరచవలసివచ్చింది.
తూనికలు, కొలతల కొఱకై // పద్ధతిని నిర్మించినారు. దీనికే "మెట్రిక్ పద్ధతి" అని పేరు. దశాంశ పద్ధతిని అక్టోబర్ 1 1958 లో ప్రవేశపెట్టి ఉన్నారు.
అల్తే దశాంశ పద్ధతి- లాగానే- ప్రాచీనకాలమున భారత దేశములో అభిమానించబడిన కొలమానము, "నవ్"= 9 - అనే నెంబర్.
నవమి తిథి, నవ నందులు, ఇత్యాదులు
×××××××××××××××××××××××××××××××××

అర్ధణా,  అణా, బేడ- ఈ గుణాంకములలో ఉన్న విశేషం ఏమిటో మీరు కనిపెట్టారా?
3, 6, (9), 12 అనే అంకెలు వీటికి మూలములు.
కాల గణనము- అధిక శాతం 6 పైన ఆధారపడి ఉన్నది.
చాంద్రమానము ఈ లెక్కలకు మూల స్తంభము.      
మూడు- ఆరు ఋతువులు, సీజన్లు, 12 నెలలు, ప్రధానంగా ఈ పరిగణనలు సాగుతూన్నవి.
సాంప్రదాయ, ఆచారములు, పండుగలు సైతము వీని ప్రకారమే ఏర్పరచబడినవి.
12 పవిత్ర నదులు, వాటిక్లో పుణ్య స్నానాలు- “పుష్కరము” – అంటే
“12 సంవత్సరములకు ఒకసారి వచ్చే పండుగ”.
ప్రాజ్ఞులు ప్రతి పన్నెండు ఏళ్ళకు ఒక సారి ఈ వేడుకలను –
పుష్కర కాలములో– వచ్చేలా – ఏర్పరిచారు.
×××××××××××××××××××××××××××××××××

బేడ = 12 నయా పైసలు. దుకాణములలో పళ్ళు కొనేటప్పుడు వి
క్రయదారుని ఏమని సాధారణంగా అడుగుతూంటారు?
ముఖ్యంగా అరటిపళ్ళ అంగడిలో  కొనేటప్పుడు అడిగే వాడుక మాట ఏమిటి?
“డజను ఎంతకి ఇస్తావు?” మన ఆంధ్రులు అచ్చ తెనుగులో -  అరటిపళ్ళు క్రయ విక్రయాలలో మాత్రం కొన్ని స్పెషల్ వర్డ్సు అగుపడుతూంటాయి! “హస్తం” = పండ్రెండు కదళీ ఫలములు. “అమడపళ్ళు” = జతగా ఉండే అరటిపళ్ళు. పన్నెండింటికి ఒక పండు ఉచితంగా ఇవ్వాలనేది- అవగాహనా ప్రధానంగా ఏర్పడిన  రూలు. దీనినే “కొసరు” అని   పిలుస్తారు. భోజనాల వేళ-  “కొసరి కొసరి వడ్డించుట” అనే తీపి జాతీయం కూడా ప్రయోగంలో ఉండేది. (ఇవన్నీ ఆనాటి ముచ్చట్ల మాటలే లెండి!)
మరి “డజను”  అనే పదము ఎక్కడి నుండి వచ్చి మన ద్రవ్య సీమలోనికి అడుగిడింది?
సంస్కృత భాష మన తెలుగుకు ఎన్నెన్నో పదముల పుష్పాలను ఒసగింది. అలాగే సరిహద్దు రాష్ట్ర భాషలైన - ఒరియా, కన్నడము, తమిళము,  మరాఠీ   భాషల నుంచీ, అలాగే రాజభాష ఐన హిందీ నుండి సైతము  “లెక్కలేనన్ని మాటల తొలకరి జల్లులతో” త్రిలింగ భాష ఐన తెలుగు సీమ ఓలలాడినది. ఉర్దూ, చాలా ఇంగ్లీషు  పలుకులు – తెలుగుతల్లి ఒడిలోకి చేరి  కేరింతలాడుతూన్నవి.
*********************;
“Dazon” అనే మాటను మనము ఏ భాష నుండి స్వీకరించినాము?
ఈ నుడికారము అటు కన్నడము నుండైనా కావాలి, ఇటు ఉర్దూ, పార్శీ, హిందీల నుండి ఐనా అవ్వాలి?
కానీ చిత్రంగా- ఈ నామము- ఫ్రెంచి లాంగ్వేజ్ లోనిది.
“ద్వాదశ” = 12.
మనకు మల్లేనే ఫ్రాన్సు దేశ ప్రజలు కూడా “12” ను కేంద్రముగా వ్యావహారిక లెక్కలను వాడేవారు.
"డజను” కి లఘు రూపం- doz, dz
కాలములు, పండ్రెండు మాసాలు, ఈ పగిదినే- ఏడాదికి- మున్నూట అరవై రోజులు;
దాదాపు సమయ నిర్ధారణలన్నీ ఈ “అర డజను”, "డజను” - ల మీదనే ఆధారపడి – ఖగోళ  శాస్త్రవేత్తలు సిద్ధం చేసిరి. సిరి! సిరి!
×××××××××××××××××××××××××××××××××

మెసపొటేమియా దేశస్థుల sexagesimal నుండి – యూరోపీయులు -ఈ గణితమును పుచ్చుకుని ఉండవచ్చును. ఇలాగ ద్వాదశ ఆధారిత సంఖ్యా గణనమును “ duodecimal system/ dozenal” అనే సాంకేతిక నామాలు కలవు.
ఇక మన సీమలో- “16 అణాల తెలుగుదనం ఉట్టిపడ్తూన్నది” అనే నుడికారం ఉన్నది.   బండి మీద పళ్ళు అమ్మకానికి వచ్చినప్పుడు, పదిరెండు- కు ఒకటి కొసరు ఇవ్వడం” ఆనవాయితీ మనకు కనపడ్తుంది.
తమాషా ఏమిటంటే- యూరోప్ లో కూడా ఈ అలవాటు ఉన్నది.
“బేకర్స్ డజన్” (A baker’s dozen) అంటే
12 కి బదులుగా- కాస్త చేతి బారుగా “13”  ఉరుములను ఇవ్వడమే!
కాస్త కొసరును ఇచ్చే ప్రక్రియకు "బేకర్స్ డజన్" అనే పేరు కలిగినది.
13 వ శతాబ్దం నాటిది ఈ వాణిజ్య సదుపాయము.
×××××××××××××××××××××××××××××××××

3, 6, 9 అంకెల ఆధారముగా ఏరియాలనూ, పొలాలనూ, స్థలాలనూ కొలుస్తూన్నారు.
అడుగులు, అంకణములు, గజములు- మొదలైన కొలతలు-
గుంటూరు, మధ్య ఆంధ్ర జిల్లాలలోనూ, దక్షిణాంధ్ర ప్రాంతాలలో ఇప్పటికీ ఉపయోగితమౌతూన్నవి
ఉదాహరణకు:- 72 ఫీట్సు ఒక అంకణము – ఈ పద్ధతితో అన్నమాట!

×××××××××××××××××××××××××××××××××
9వ ఎక్కంలో ఒక తమాషాను గమనించండి.
అంకెలను కూడితే మళ్ళీ "తొమ్మిది" మాత్రమే వస్తుంది.
ఇలా వచ్చేది ఈ "నవ సంఖ్య"కు మాత్రమే!
ఉదాహరణకు :-
9×1= 9;
9×6= 54:

54- లోని రెండు అంకెలనూ కూడి చూస్తే- తొమ్మిది- ఔతుంది.
5+4= 9;
ఇలాగే ఆ Nine ఎక్కము అంతా వస్తుంది.

×××××××××××××××××××××××××××××××××

 పది పైసలు; కాలక్షేపం కబురులు;  (ఫోటో లింక్ )
1 Gajam = 1 Sq Yard = 9 sq feet  ఫీట్సు ఒక అంకణము
9 చదరపు ఫీట్లు= 1 గజము
1 Acre = 100 cents/0.405 hectares/605 Ankanas
1 cent = 6.05 Ankanas/48 Sq.Yards
1 Ankana = 8 Sq. yard/      
72 Sq. Feet ( 72 ఫీట్సు ఒక అంకణము)
1 Sq. Yard = 9 Sq.Feet  ;  
             

సీతమ్మ వారి జడ కుచ్చుల పూలు

సీతమ్మ వారి జడ కుచ్చు పూలు; 

మా తోటలోన  విరబూసినాయి;

మహ మంచిపువ్వులు; ఈ సీతమ్మ పూవులు;  || సీత ||  

;   

ముఖమల్లు పూలు, మెత్తన్ని పూలు; 

మహమల్లు పూలు, మహరాణీ పువ్వులు

మహలులందందున మురిపించే మెత్తన్ని పూలు ; 

మహ మంచి ఈ సీతమ్మ పూవులు  || సీత ||

;

సూర్య కాంతి మెరసేటి సొంపైన పువ్వాయిలు;          

పూరేకులన్నీ వెల్వెట్టు జారు; 

గుడిసెలందు, వాడలందు, గుడి ఆవరణలలోన; 

వీధులందు, అరుగు పక్క; అందాలై జాల్వారు;  || సీత ||    

;

మిసిమి కోమలమ్ములీ ఏక దళ పుష్పములు ;   

చూడ చూడ ; కిత కితలౌ - ద్వి దళముల సౌరులు; ;  

సీతమ్మ నవ్వులకు చక్కనైన గూళ్ళు || సీత ||    

పువ్వుల్లు తల్లి మొక్క కెంతో మోదమ్ములు; 

కొమ్మ కొమ్మన పూసిన సన్నాయి లోలె  

తోచేను ఈ సీతమ్మ జడ గంటల పూలు || సీత ||         

;

ఈ మొక్క శ్రీరామ చంద్రులకు; 

మనసారా ఇచ్చేనీ మనసైన పుష్పాలను; 

ఈ సీతమ్మ జడ కుప్పెపూలు ||  

************************************,

;

;

సీతమ్మ జడ గంటల పూలు;

53032 -  konamaanini views;