Showing posts with label అక్షర క్రీడ. Show all posts
Showing posts with label అక్షర క్రీడ. Show all posts

Monday, October 12, 2015

"వజ్రబంధము"- song గణపతి సచ్చిదానందస్వామి

శ్రీమతి కుసుమా పిడూరి గారు వజ్రబంధమను గణపతి సచ్చిదానందమునివర్యుల కన్నడములోని ఒక పాటగుఱించి అడిగారు. 
కన్నడ మాతృక, అదే అమరికలో నా తెలుగు అనువాదమును అందిస్తున్నాను. ఈ పాటను కూడ అదే మెట్టులో పాడుకొనవచ్చును.
ఇందులో మొదటి తొమ్మిది పంక్తులలో ఒకటినుండి తొమ్మిది అక్షరములు ఉన్నాయి. తొమ్మిదినుండి పదిహేడవ పంక్తులలో తొమ్మిదినుండి ఒక అక్షరమువఱకు ఉన్నాయి. అనగా మొదటి అర్ధములో స్రోతోవాహయతి (నది ఎలా విశాలమవుతుందో ఆ విధముగా), తఱువాతి అక్షరాలు గోపుచ్ఛయతిలో (ఆవు తోకలా వెడల్పునుండి సన్నగా అవడము) ఉన్నాయి. ఇలాటివి దీక్షితులవారు రచించారు.:- 

శ్రీ
కృష్ణా 
గోపాలా 
ముకుందన
కాణబేకెంబ 
నన హంబలవు
కనసినలి కండె
కణమరెయాదనవ
కృష్ణనే సచ్చిదానందను
దీనవరకర నవ
ననగె నీనే గతి
భక్త వత్సలనే
నన్నస్వామి నీ
జయవెందె
నిన్నయ
లీలె
గె
శ్రీ
కృష్ణ 
గోపాలా 
ముకుందుని 
కాన నెంచంగ 
నగు కోరికను 
కల నడుమ గంటి 
కనుమఱు గయ్యె గద
కృష్ణుడే సచ్చిదానందుడు 
దీనవరదు డతడు
ఎపుడు నీవే గతి
భక్తవత్సలుడా 
నాదు స్వామి నీ
జయ మంటి 
నీదగు 
లీల 
కు
*********************************;

[ విధేయుడు - జెజ్జాల కృష్ణ మోహన రావు ] { F.B. Group - సాహిత్యం [ 8:30 AM 10/1/2015]}

"వజ్రబంధము"- song గణపతి సచ్చిదానందమునివర్యులు
*********************************;
  taramgamulu 

,

Thursday, October 1, 2015

సీతమ్మ వారి చూడామణి !

మన దేశంలో కోకిల వలెనే 
యూరోప్ కంట్రీల విహంగం 'మాగ్పీ' గురించి ప్రాచీన గాధాలహరి, జానపదపాటలు ఉన్నవి.    
మాగ్పీ పక్షుల గురించి, బాలబాలికల ఆటలకై రూపొందించిన Rhyme - 

Magpie :-               

One for Saree; 
Two for joy; Three for a girl ; 
Four for a boy ; 
Five for silwer; 
Six for GOLD: 
Seven for a secreat; 
Never to be told ; 

మరి మన తెలుగులో దీనిని అనుసరిస్తూ, 
రూపొందించగల చిట్టి కవిత :- 

ఒకటి - పట్టీ! కడియాలు ; 
రెండు - వడ్డాణం - మొలనూలు ; 

మూడు - గాజుల్లు;వంకీలు ;
నాలుగు - వాచీ, కంకణమ్ములు 

ఐదు - ఉంగరం; బ్రేస్ లెట్టు ;  
ఆరు - లోలాకు, జుంకీలు; 

ఏడు - నత్తు, పుడక; 
ఎనిమిది - బొట్టు కాటుకలు ; 

తొమ్మిది - రిబ్బను, పాపిటబిళ్ళ; 
పది - జడకుచ్చులు, చంద్రవంకలు  

సీతమ్మ వారి చూడామణి భద్రాద్రిలోన బహు భద్రం;
శ్రీకృష్ణసత్య కౌస్తుభ ధగధగ ;చతుర్ధి పర్వం 
విఘ్ననాయకా! నమో నమో!  
 
*************************  

"సీతమ్మ వారి చూడామణి భద్రాద్రిలోన బహు భద్రం!"

===========================

Magpie# :-             

#One for Saree; Two for joy; Three for a girl ; Four for a boy ; 
Five for silwer; Six for GOLD: Seven for a secreat; Never to be told ; #

mari mana telugulO diinini anusaristuu, ruupomdimchagala chiTTi kawita :- 

okaTi paTTI! remDu - kaDiyaalu ; muuDu - molanuulu ; 
naalugu - wamkiilu; aidu - gaajulu; aaru - umgaram; EDu - kai nagalu; aaru - 
lOlaaku, jumkiilu; EDu - nattu, puDaka; enimidi ;- boTTu; tommidi - kaaTika; 
padi - sigabiLLallu;

siitamma waari chUDAmaNi; bhadraadrilOna bahu bhadram;
krishNuni satya kaustuBamaNi dhagadhaga wighnanaayakuni chawitipamDuga 

********** 

maagpii pakshula gurimchi, baalabaalikala aaTalakai ruupomdimchina 
#Rhyme - Magpie# :-

#One for Saree; Two for joy; Three for a girl ; Four for a boy ; Five for 

silwer; Six for GOLD: Seven for a secreat; Never to be told ; #
mari mana telugulO diinini anusaristuu, ruupomdimchagala chiTTi  kawita :-

okaTi paTTI! 
remDu - kaDiyaalu ; 
muuDu - molanuulu ; 
naalugu - wamkiilu; 
aidu - gaajulu; 
aaru - umgaram; 
EDu - kai nagalu;  lOlaaku, jumkiilu; 
 - nattu, puDaka; 
enimidi ;- boTTu; 
tommidi - kaaTika; 
padi - sigabiLLallu;

siitamma waari chUDAmaNi; bhadraadrilOna bahu bhadram;
krishNuni satya kaustuBamaNi dhagadhaga 
wighnanaayakuni chaturdhi pamDuga 

***************************************, 
  
 
# Whistling Thrush/ కస్తూరీ పక్షి (Whistling Thrush of Malabar ;
Myophonus horsfieldii,10/3  Butterfly & birds
      Hummingbird Day  

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

Friday, June 12, 2015

ధ్వని - అధిష్ఠాన దేవతలు

జగత్ జననీ! వాక్కులు జాలువారుటకు నీవు మూలస్థానమువు. 
చంద్రకాంతి మణుల పభలు కలిగిన ఆ రజను, తెల్లనిది, 
వశిన్యాది శక్తులు కలిగినవి నీ వాక్కులు. 
అటువంటి వాక్ శక్తి కలిగిన నిన్ను పూజించిన మానవుడు - 
రచనా సమర్ధుడగును, 
అతడు సరస్వతీ ముఖపద్మమునందలి 
పరిమళ యుక్త వాక్కులతో కూడిన 
కావ్యాలను రచించగలుగుతున్నాడు. 
                 -   (సౌందర్యలహరి, 3 వ శ్లోకము) :   
తాత్పర్య:- త్రిపురాంతికా దేవి - "మాతృకా వర్ణరూపిణి" అనీ, 
"పంచాశత్పీఠికా రూపిణి" అనీ - లలితాసహస్రనామములందు కీర్తించ బడినది.
పై శ్లోకమునందు వశిన్యాది దేవతలు:- ఎనిమిది మంది.
1. వశిని; 2. కామేశ్వరి; 
3. మోదిని; 4. విమల; 
5. అరుణ; 6. జయిని; 
7. సర్వేశ్వరి; 8. కౌళిని

'శ్రీ చక్రము 'నందలి 7 వ ఆవరణములోని 8 కోణములలో ఉంటారు. 
[సన్స్కృత పదజాలము - పునాదిగా - 
వ్యాకరణ పరిపుష్ఠ సిద్ధాంతములు నిర్మితమైనవి. 
50 అక్షరములు; 8 వర్గములుగా విభజించబడునవి. 
వానికి ఈ ఎనిమిదిమంది అధిష్ఠాన దేవతలు, 
వశిన్యాది దేవతలు 
ఉదాహరణకు - 'అచ్చులు ' ఒక వర్గముగా విభజితమైనవి. 
ఈ అచ్చులకు వర్గాధిదేవత - "వశిని".
1) క చ ట త ప వర్గాధి దేవతలు ఐదుగురు.
2) అంతస్థములు ; 3) ఊష్మములు -
ఈ రీతిగా అష్ట వాగ్దేవతలు "మానవులు ఉచ్చరించు శబ్దములు" కు ప్రేరణ ఐనారు. 
ధ్వనుల ఉచ్ఛారణలకు మూలస్తంభములు - వాగ్దేవతలు, 
కనుక వీరు శక్తి స్వరూపిణులు.
ఇట్టి శక్తివంతములైన వాక్కులు, అందలి భావములు, 
అటువంటి మాటలను పలుకవలెనను సంకల్పబలం, 
ఉద్దేశ్యాలకు కేంద్రబిందువు "అమ్మవారు".  
అందుచేతనే వాగ్దేవతలు ఆరాధిస్తున్న త్రిపురాంబికనూ, 
అమ్మవారినీ సేవించి తరించగలము.  
అద్భుత సౌగంధయుత కవిత్వమును అందించిన 
కాళిదాసాదులు, రసహీనమైన వేదాంత సారాంశాన్ని  కూడా సురభిళభరితమొనర్చిన శ్రీ ఆదిశంకరాచార్యుల ప్రతి రచన - 
ఇందుకు ఉపబలకములే కదా! 
శ్రీ శారదా దేవి - వాగ్దేవతల సంయుక్త రూపము.  
సారస్వతస్వరూపిణి ఐన శ్రీవాణీ దేవి వదనకమలము నుండి 
వెలువడు పరిమళము దైవికమైనది. 
ఆ సారస్వత, మాతృ స్వరూపిణి ప్రసాదము - 
మాధుర్య కవిత్వములు. 
మధురిమలు రంగరించ బడిన కావ్య సృజనలను - 
అమ్మవారి అనుగ్రహము - అని గ్రహించుట 
కవి యొక్క విద్యుక్త ధర్మము.

 roof design POP 

           






 - { రచన :  కోణమానిని - కుసుమ  
                   konamanini - kusuma )

Friday, February 8, 2013

ఒకే అక్షరము ఎక్కువ మార్లు



అంగ; అంగ రంగ వైభోగముగా;
ఉంగా ఉంగా అంటూ కేరింతలు కొట్టుట ;;

ఋతు రాగములు: కొంకుట;  కొక్కెము:వీవన;

*********************;

గంగ; గానుగ;
చెంగు చెంగున గంతులు వేయు; చెంగావి రంగు చీర;
జింజర్ = అల్లము; జాజి మల్లెలు;

*********************;

టాటా, వీడుకోలు!:  టిట్టిభము:

డిండిమ భట్టు; డీఢిక్క! ఢీ కొట్టుట:

*********************;

తాత; తంత్రీ వాయిద్యాలు; తిత్తి;
దందా; దుందుడుకు చర్యలు; దధీచి;
నాన్న; నున్నని;

*********************;

పాప; పోపు; పంపు; పైపు;
బాబు; బెంబేలు;  బీభత్సము - బీభత్సుడు;
మామయ్య; మేము; మమ్మల్ని; మమ్ము; మామిడి చెట్టు;

*********************;

యయాతి; అయ్యయ్యో! బ్రహ్మయ్యా
యాయవారము చేసుకొను: ఇయ్యమని; "యియ్యాల" = ఇవాళ:

రా! రా! ; రాగ రాగిణి; రేవూరు;

లింగూ లిటుకూ; లీలలు;
వావి వరుసలు: వేవిళ్ళు; వివాహము:

*********************;
;

అక్షరము ఎక్కువ మార్లు 

ఒకే అక్షరము ఎక్కువ మార్లు వచ్చే పద వల్లరి ఇది.
మరి మీరు - ఒక్కొక్క లెటర్ తో వీలైనన్ని చేస్తారా!???

 రైటర్సు అలాటి అక్షర క్రీడలు ప్రాక్టీసు చేస్తే -రచనలను భాషా పటిమతో నిర్వహించుకోగలుగుతారు! 

వీలైతే ఈ "మాటల పూలను" గుబాళించే ప్రక్రియకై ప్రయత్నించమని మా మనవి!

kaMki; koMkuTa; gaMga; gaanuga; aMga; aMga raMga waiBOgamugaa; uMgaa uMgaa aMTU kEriMtalu koTTuTa ;; cheMgu cheMguna gaMtulu wEyu; cheMgaawi raMgu chiira;
jiMjar = allamu; jaaji mallelu; TATA, wIDukOlu; DiMDima bhaTTu; taata; taMtrii waayidyaalu; titti; daMdaa; duMduDuku charyalu; dadhiichi; naanna; paapa; baabu; beMElu; biibhatsamu - biibhatsuDu; maamayya; yayaati; raa! raa! ; liMguu liTukuu; lIlalu; waawi warusalu: wEwiLLu; wiwaahamu:



 అల్లిబిల్లి

;

;

"ల"- లాలి వగైరాలు


ల- అనే అక్షరము ఒకే మాటలో రెండు సార్లు గానీ,

అంతకన్నా ఎక్కువ మార్లు గానీ వచ్చే పదాలను
"దాయి! దాయి! దామ్మా!" - అంటూ పిలుస్తారా?
బాలలూ, అండ్ వర్ధమాన రచయితలూ< అండ్ కవుల కలముల్లారా!

కాస్సేపు ఆలోచించి చూడండి!
ఆనక ఈ కింది పదాలు గమనించి చూడండి! సరేనా!

లాలి పాట; లొల్లాయి పదములు;
లీలలు;లీలగనైనా   తెలిసేనా!
మానుష మూర్తి కృష్ణుడు;
లొల్లి చేయుట; లలన; లైలా; అల్లిబిల్లి ఆటలు;

;

"ల"-అల్లిబిల్లి

la- anE aksharamu okE mATalO reMDu saarlu gaanI,
aMtakannaa ekkuwa maarlu gaanii wachchE padaalanu
"daayi! daayi! daammaa!" - aMTU pilustaaraa? baalalU,
aMD wardhamaana rachayitalU< aMD kawula kalamullArA!


laali pATa: lallabI!
lalana: liilalu:
allibilli aaTalu, paaTalu:
lailaa; lalana;
lolaayi padamulu:

Friday, February 1, 2013

అక్షరములతో ఆట

ఒత్తులూ, దీర్ఘాలూ, ద్విత్వాక్షరములు - మాత్రం మారుస్తూ - ఈ
దిగువన ఇచ్చిన మాటలనుండి-
కొత్త పదములను అల్లరల్లరిగా- అల్లనల్లన- అల్లేస్తూ తయారు చేయగలరా?
Try for new words! O.K.! 

                         కొల్లేరు

1) కాళీ: 2) కల్ల: 3) కిల కిలా నవ్వుట: 4)కళ్ళు: 5) ఏరు:
6) లేరు: 7) లేఖ: 8) కల: 9) లెక్క: 10) కిళ్ళీ: 
11) "కోలు కోలు అనుట"  12) కోలాటము ; 13) లోకము; 14) కూలీ; కూలి; 15) కేళి ;

*****************************:

ఒకే అక్షరము రెండు సార్లు, అంత కన్నా ఎక్కువ సార్లు
వచ్చేలా అధిక పద సంపదను ఈ భరిణలో చేరుస్తారా? చూద్దాం!
షరతులు షరా మామూలే!
ఒత్తులూ, దీర్ఘాలూ, ద్విత్వాక్షరములు - మాత్రం
మీకు తోచిన రీతిలో మార్చుకో వచ్చును సుమండీ! 
 

                                     "క" హల్లు Letters  :-  


1) కాకి 2) కక్కీ (దొడ్డమ్మ) 3)కీకారణ్యము: 4) కీలకము: 5) కుక్కుటము:
6) కూకటి వేళ్ళు; 7) కుక్క 8) కేక 9) కిక్కు; 10) కైక/
కైకేయి; 11) koక్కెము; 12) కొక్కోకము; 13) కోక; 14) కోరకము; 15) కోరిక/ కోర్కె;
16) కౌతుకము;  17) కింకరుడు; 18) కంకణములు; 19) కైశికి; 20) కిష్కింధ;

21) కిసుక్కున నవ్వి; 22) కస కసా నములుట; 23) కక్కాయి; 24) కక్కుట;

25) వెక్కిరించు, కొక్కిరించు; కొక్కిరాయి ; 26) కాటుక;

27) కలకాలము; 28) కలకలము;

29) లుక లుకలాడుట; 30) " ' క ' కారము;

31) కంకుభట్టు; 32) కానుక; 33) కల కండ; 34) కండ కావరము

{అక్షరములతో ఆట/  అక్కరముల మహిమ;

          Telugu syllables


 అ ఆ ఇ ఈ  ఉ ఊ ఋ ౠ
ఎ ఏ ఐ ఒ ఓ ఔ అం అః 

*****************************:  
                          తెలుగు అంకెలు

 ౧ ౨  ౩  ౪ ౫  ౭  ౮ ౯  ౧౦ 

మ్  కల్హార 

*****************************: 

             రోమన్ నెంబర్లు: (RomanNumbers)


How do you write roman numerals for numbers 1-30?

I=1 II=2 III=3 IV=4 V=5 VI=6 VII=7 VIII=8 IX=9 X=10 XI=11 XII=12
XIII=13 XIV=14 XV=15 XVI=16 XVII=17 XVIII=18 XIX=19 XX=20
XXI=21 XXII=22 XXIII=23 XXIV=24 XXV=25 XXVI=26 XXVI
27:XXVll 28:XXVll 29:XXlX 30:XXX

;
 అ ఆ ఇ ఈ  ఉ ఊ


 palaka balapam : (photo LINK)
;